Inmiddels bestaat Mission Start, onze community of practice over gamification, vier jaar. Onlangs gaf ik aan collega’s op het Koning Willem I College een presentatie over motivatie. Een aantal sheets wil ik in deze blog delen.

Kritiek op motivatie
Actie is reactie. In de afgelopen jaren is er veel meer aandacht gekomen voor het motivatievraagstuk in het onderwijs. Terecht, denk ik. Het was voor mij mede een aanleiding om Mission Start te beginnen. Als je motivatie belangrijk vindt voor het leren, dan kun je ook kritiek verwachten en deze kritiek is in deze slide samengevat.

Het eerste kritiekpunt luidt dat motivatie een slechte voorspeller is van succes. Betrokken studenten zijn op zichzelf nog geen garantie voor hogere leerprestaties. Het sluit aan op wat ik vaker zeg: onderzoek naar gamification laat een gemengd beeld zien van het effect van motivatie door middel van spelconcepten op het leren. Het tweede kritiekpunt sluit hier op aan. Langlopend onderzoek in Canada bij leerlingen van de basisschool laat zien dat intrinsieke motivatie geen effect heeft op verhoging van de leerprestaties. Kritiek op dit onderzoek heb ik wel: het gaat alleen over het vak rekenen. Verder loopt dit onderzoek voorbij aan de psychologische basisbehoeften (autonomie, competentie en relatie) die aanwezig zijn bij elk kind en zorgen voor het pedagogisch klimaat in de klas.

Het spanningsveld
Wat zit er achter deze kritiek op motivatie? Het is zeker niet alleen maar een reactie op de aandacht voor motivatie. In de volgende sheet zie je twee hoofddoelen, die in het onderwijs worden nagestreefd.

Beide doelen (kennisontwikkeling en performance verbetering) vragen elk om een set aan voorwaarden en deze sets lijken haaks op elkaar te staan. Om uit deze paradox te komen beschouw ik deze doelen als een balans, die in evenwicht gehouden dient te worden. Onderwijs moet niet doorslaan in het alleen maar focussen op motivatie. Aan de andere kant moet er ook niet worden doorgeslagen in het laten presteren van leerlingen. Onderwijs dient ook vormend te zijn.

ARCS model van Keller
Om zowel recht te doen aan kennisontwikkeling als aan performance verbetering kan er een ander motivatiemodel gebruikt worden, dat al best lang bestaat en minder bekend is dan bijvoorbeeld de zelfdeterminatietheorie van Deci en Ryan. Het ARCS model van John Keller biedt voor ieder wat wils.

Bij exclusieve focus op extrinsieke motivatie plaats ik wel een groot vraagteken.

Trends in games
Gezien de aandacht voor en kritiek op motivatie is het een bewegelijke, maar zeer interessante periode geweest. De game industrie laat ondertussen de volgende ontwikkelingen zien:

Wat kun je, tot slot, hiermee als je voor de klas staat:

• Kritiek op motivatie is positief; als je er voor open staat kun je tunnelvisie voorkomen
• Check met je team de balans in het curriculum tussen kennisontwikkeling en performance verbetering
• Bekijk waar er behoefte is aan gamification en in welke vorm dit gerealiseerd kan worden
• Populaire games richten zich momenteel erg op ‘afvalraces’: moet je dit ook in de klas stimuleren?
• Als je van storytelling houdt, is het interessant om een verhaal te bedenken rondom een groep mensen i.p.v. een held
• Houd game studio’s als Ubisoft in de gaten, omdat zij educatieve spelmodi maken van bestaande video games

Wil je meer van dit soort updates? Kom dan op dinsdag 9 oktober a.s. naar Gamification Conferentie 2018.