In het Innovatiehuis vond de themamiddag Hack het Leren plaats, georganiseerd vanuit Mission Start. Voor deze middag heb ik drie experts bij elkaar gebracht om te komen vertellen over een nieuwe vorm van leren in het onderwijs: de hackathon!

Wat is een hackathon?
Een hackathon is het doorlopen van een creatief proces in teams met leerlingen en studenten die binnen 24, 48 of 72 uur een idee of prototype moeten pitchen voor een echte opdrachtgever (een organisatie of bedrijf). De hackathon kan binnen, maar ook buiten de school worden georganiseerd. Voorbeeld hiervan in het groot is Campus Party Europe 2016, die in de Jaarbeurs Utrecht werd gehouden. Daar kwamen uiteindelijk zo`n 2.000 jongeren op af (om samen vijf dagen lang te werken, te leren en elkaar te ontmoeten). Een voorbeeld in het klein kan een hackathon op een school zijn, die in één dag tijd of in een aantal schooldagen op rij gehouden wordt.

Nick van Breda – Hackathons in learning
In zijn presentatie ‘Hackathons in learning‘ legde Nick uit waarom hackathons interessant voor het onderwijs zijn. Het werkveld vraagt van jongeren andere vaardigheden, dan die nu op school worden getraind. Hierbij moeten we denken aan probleem oplossen, creatief denken, samenwerken etc. De bekende 21st Century Skills dus. Deze vaardigheden worden juist in een hackathon geoefend! Belangrijk voor leerkrachten en docenten die een hackathon willen organiseren is om vooraf geen leerdoelen ‘op te geven’. Het leerproces ontstaat tijdens de hackathon. Verder gaf Nick veel tips voor het organiseren van een hackathon.

Harry van der Schans – ICE Model
Naast een solide organisatie en het kweken van een festivalsfeer tijdens zo`n event is ook de begeleiding van de teams belangrijk. Daarvoor zijn er diverse modellen beschikbaar, waarbij je vast wel eens van Design Thinking of Scrum hebt gehoord. Harry legde in zijn presentatie het ICE-model uit, dat met succes op het Koning Willem I College wordt toegepast. Belangrijk, aldus Harry, is dat er in de voorbereiding van een hackathon niet op het resultaat (het product) gefocust moet worden, deelnemers leren om hun oordeel over ideeën uit te stellen en in elke fase van de hackathon bezig zijn met divergeren (ideeën bedenken) en convergeren (ideeën kiezen).

Adam Saint – Hackathon Strijp-S
Tot slot gaf Adam Saint een hele mooie inkijk in de hackathon ‘De 100 helden van Strijp-S’ die eind september in Eindhoven was gehouden. Ik was hier bij en ik kan je zeggen, het was een ongelooflijk W.R.E.E.D. event. Niet alleen qua organisatie, creatief pauzeprogramma en sfeer, maar ook qua begeleiding. Adam vatte samen wat Nick en Harry hadden uitgelegd en gaf diverse tips om een hackathon te verbeteren.

Kunnen we het leren gaan hacken?
Hacken is een ander woord voor ‘verbeteren’. Hoewel hacken in de media vaak negatief wordt belicht, is het breder dan alleen ‘iets met ICT en inbreken op de website van de CIA’. We hacken voor sociale innovatie, om de maatschappij en onze wereld beter te maken. En in dit geval ook om het onderwijs te vernieuwen!

Hackathons zijn een prachtige vorm om te leren hoe je een creatief proces kunt doorlopen, problemen op te lossen (onder tijdsdruk) en hoe je met je team goed kunt samenwerken. Scholen zouden kunnen starten met een hackathon om aan hun leerlingen of studenten te vragen hoe zij het onderwijs zouden willen veranderen. Daarnaast zijn er hackathons mogelijk waarin bedrijven en instanties de rol van de opdrachtgever op zich nemen. Een follow up van een hackathon is een slim idee, om goede ideeën de kans te geven om verder te worden uitgewerkt.

Aangezien voor veel leerlingen en studenten een hackathon nog helemaal nieuw zal zijn, is het goed om je te beseffen dat ze een aantal hackathons nodig zullen hebben om aan deze andere manier van leren te wennen. Dat geldt uiteraard ook voor de begeleidende leerkrachten en docenten. Door hackathons structureel in het onderwijsprogramma op te nemen ontstaat er continuïteit en kan er gericht aan het trainen van 21st Century Skills, zoals creatief denken en samenwerken, tijd worden besteed. Voor vaardigheden geldt immers: maak je vlieguren. Aan de slag ermee!