Nog niet zo heel vaak komt het voor dat een leerkracht een eigen (fysiek) spelconcept bedenkt, dit spel via crowdfunding weet te financieren en vervolgens niet alleen zijn eigen klas, maar het gehele onderwijs er van laat profiteren. Thomas Meddens is verbonden aan de Internationale School Hilversum ‘Alberdingk Thijm’. Hij laat zijn klas kennismaken met ondernemerschap en doet dit spelenderwijs. Zijn fysieke spelconcept Profit! speelt hierin een belangrijke rol.

In de les – Engels is de voertaal op deze school – staat het thema ‘Stores’ centraal. Thomas laat zijn groep 5/6 eerst nadenken over wat dit woord betekent: ‘think, pair, share’. De leerlingen zitten in groepjes en schrijven een definitie op. Daarna wisselen ze met elkaar deze definities uit. Vervolgens wordt het kaartspel Profit! erbij gepakt. De klas weet inmiddels hoe het spel werkt.

In Profit! probeer je verschillende winkels te upgraden en daarbij de tegenstander lekker dwars te zitten met ‘sabotagekaarten’. Zo kun je een filekaart geven aan een tegenstander, waardoor zijn winkels onbereikbaar worden voor klanten. Gelukkig zijn er ook speciale kaarten die dit soort vervelende kaarten neutraliseren. Het spel wordt in groepjes van vier of vijf leerlingen gespeeld. Bij Profit! horen ook opdrachtkaarten. Na een spelronde kiest de winnaar een kaart, waar vragen op staan rondom een bepaald begrip. Dit begrip, bijvoorbeeld ‘flagshipstore’ of ‘going viral’, wordt dan door het groepje kinderen verder onderzocht. Hierbij mogen ze gebruik maken van bijvoorbeeld een zoekmachine.

Thomas besluit de les door de kinderen individueel te laten opschrijven wat ze aan nieuwe kennis over het thema hebben bijgeleerd. Sommige kinderen schrijven inderdaad een paar nieuwe begrippen op, andere kinderen herhalen meer van wat ze al eerder hebben gehoord, gezien of geleerd.

Waarom gamification in deze pilot werkte

1. Sociale interactie
Leerlingen vinden het leuk om met elkaar te spelen. Ze gaan daardoor direct met het spel aan de slag.

2. Match tussen spel- en leerdoelen
Ondernemen leer je eigenlijk niet uit een standaard lesmethode. Profit! moedigt leerlingen aan om in het spel actief te zijn, want alleen dan kun je het spel winnen.

Wat er nog verbeterd dient te worden
De opdrachtkaarten staan vol met interessante, verdiepende vragen. Niet elk groepje is er in de praktijk even intensief mee bezig. Wil je als leerkracht het onderste uit de kan halen, dan moet je voor het beantwoorden van deze vragen en ingaan op de antwoorden meer lestijd vrijmaken. De opdrachtkaarten staan min of meer los van het kaartspel zelf. Wellicht is het mogelijk om kinderen tijdens het spel inhoudelijke vragen aan elkaar te laten stellen die extra speelkaarten (dus extra voordeel) opleveren.

Van good practice naar best practice
Met Profit! kun je als leerkracht op een leuke manier kinderen laten kennismaken met ondernemerschap. Van dit thema kun je zelfs een project maken, waarbij leerlingen een product moeten gaan bedenken, maken en verkopen. De leerinhoud van Profit! kan dan tijdens dit project steeds aan bod komen, worden herhaald en uitgebreid. Het is interessant om te meten of zo`n project tot meer motivatie en retentie van begrippen etc. leidt in vergelijking met een traditionele, niet-game aanpak. Hiervoor heb je een parallelklas nodig, die als controlegroep dient. In de praktijk zul je hier echter niet snel voor willen kiezen: voor de kinderen die geen Profit! kunnen spelen is het namelijk erg sneu. En dat is dan toch maar even de grootste verdienste van dit spel!