Zoals humor de ‘smeerolie’ is van een goed pedagogisch klimaat in de klas, kan humor ook prima van dienst zijn in je eigen spelconcept om te zorgen voor (meer) plezier en relativering.

Scope van humor in video games
De scope van humor binnen digitale spelconcepten reikt van een grapje in een game tot de game als volslagen persiflage van zichzelf. Hierbinnen liggen verschillende mogelijkheden om iets met humor te doen.

Een ‘onzin game’ en een parodie
Een game als Goat Simulator mag je gerust de meest extreme vorm van humor noemen. Je speelt een geit die de virtuele wereld onveilig mag maken. Goat Simulator neemt enkel en alleen alle simulator games op de hak, die in de afgelopen jaren zijn verschenen. Omdat het zichzelf als game totaal niet serieus neemt, is het zelfs een onzin game. Een trap lager komen we bij de parodie, die de draak steekt met het thema van de game, maar wel de facetten van een video game serieus uitwerkt. Dit wil niet zeggen dat je geen gekke situaties kunt tegenkomen. Gelukkig wordt het ‘dierenleed’ wel wat beperkt in GTA Online, waar je met cheatcodes je eigen character in een bijvoorbeeld hond, kat of vogel kan veranderen om Los Santos eens vanuit een heel ander perspectief te bekijken. In de DLC van Hyrule Warriors voor de Wii U kun je daarentegen weer een grote kip spelen die korte metten maakt met alle vijanden.

Niet alleen in de characters, ook in de context
Humor kan niet alleen in het uiterlijk van de characters zitten, maar ook in wat ze zeggen, moeten doen en in welke setting. Games als South Park the Stick of Truth en Saints Row 3 zijn hier ijzersterk in. Zo moet je in de Saints Row 3 missie The Ho’ Boat een schip op waarvan de naam je doet denken aan die leuke romantische serie uit de jaren tachtig. Alleen zit de boot afgelaten vol met dames van lichte zeden. Saints Row 3 is een parodie, zit barstensvol met duidelijke en verborgen referenties naar games, films etc., maar kent wel duidelijke speldoelen om de single player modus uit te spelen. Hetzelfde kun je van GTA zeggen. Het kiest in tegenstelling tot Saints Row 3 en South Park echter niet voor een ‘over-the-top’ benadering. De humor is zeker niet minder grof, maar zit ‘m veel meer in het subtiele: bijvoorbeeld ironische en sarcastische uitspraken die de personages op elkaar en op hun omgeving afvuren.

Vertaling naar je eigen spelconcept
Passende humor is een kwestie van anticiperen op smaak en leeftijd en kun je bewust inzetten. De vraag is allereerst of humor doel of middel is in een spelconcept. Omdat het een spelconcept betreft waarbinnen geleerd wordt in een aantal leeractiviteiten, moeten de spelers niet het speldoel uit het oog verliezen. Aan het speldoel zitten immers ook de leerdoelen vast*. Als humor een middel is, dan moet het spelers niet afleiden op ‘verkeerde momenten’. Bijvoorbeeld wanneer je samen geconcentreerd aan een opdracht zit te werken of tijdens een serieuze discussie. Hier hoort in principe een bordje “Niet storen!” thuis.

Een aantal tips ter overweging:

• Kiezen voor expliciet gebruik van humor (een maf spelconcept om bijvoorbeeld creativiteit te stimuleren of als opwarmertje) of subtiele humor (zie laatste twee tips) om niet te veel de aandacht van de spelers af te leiden van het eigenlijke spel
• Humor laten aansluiten op de leeftijd van je doelgroep
• Goed inschatten (en eventueel een collega raadplegen) wat wel en niet kan
• Een humorvolle opdracht bewust ‘inbouwen’ als energizer tussen andere opdrachten of als leuke afsluiter van de les / een spelronde
• Een ‘grappige’ character of opdracht toevoegen als bonus aan je spelconcept
• Referenties maken naar bekende films, series, uitspraken etc. in de titels van je badges, awards, levels etc.

* Match tussen speldoelen en leerdoelen, zie het boek Gamification in de klas.