Een van de manieren om leerlingen ‘in het spel te houden’ is door ze regelmatig te voorzien van feedback en beloning. Een leuke manier om beloning vorm te geven (waarbij spelers worden geprikkeld om strategische keuzes te maken in het spel) is een zogenaamde skill tree.

Afkomst, doel en opzet van een skill tree
Het fenomeen skill tree komt uit de video games. In een recente game als Borderlands 2 kom je deze tegen, maar het bestaat eigenlijk al veel langer. Vertaald in het Nederlands kun je spreken over een ‘boom met takken waar vaardigheden aan hangen’ die je kunt verdienen. Daarbij maak je zelf keuze welke beloning je kiest in de boom en of je in een bepaalde tak voor verdere, hogere beloningen gaat of ook in andere takken beloningen probeert te halen. Je kiest dus voor een specialisatie of een all round strategie. Een beloning activeren kost punten. Als all rounder kun je nooit de hoogste beloning in een tak halen, omdat je je punten spreidt over meerdere takken. Als specialist kun je wel in een bepaalde tak de hoogste beloning halen, maar dan zijn er weinig punten meer over om in andere takken te gaan ‘shoppen’. Voor games met RPG elementen, waarbij je een character kiest die zichzelf kan ontwikkelen, is een skill tree zeer interessant. Maar ook voor spelconcepten in het onderwijs!

Een skill tree als onderdeel van een spelconcept in de klas
Als je voor een blended of hybride spelconcept kiest, met een lange doorlooptijd (bijvoorbeeld een thema of project van een aantal weken of maanden) en een doorlopende opdracht als rode draad, dan is een skill tree de moeite waard om te overwegen. Een eindopdracht voor een thema of project kan een het uitvoeren van een presentatie zijn. Leerlingen laat je dan bij voorkeur in kleine teams presenteren. Aan deze presentatie kun je een competitie hangen (Wie heeft de beste presentatie?). Om de winnaar te worden kun je onderweg naar deze eindopdracht verschillende functionele beloningen vrijspelen. Bijvoorbeeld extra spreektijd verdienen, extra feedback ontvangen van de docent of een expert die in de jury zit of gebruik mogen maken van een bepaalde (geavanceerde) presentatietool. In dit voorbeeld hebben we in totaal drie takken die samen de boom (skill tree) vormen. Aan elke tak hang je beloningen van dezelfde soort. De tak met bijvoorbeeld extra spreektijd bevat beloningen waarmee je steeds meer spreektijd kunt ‘scoren’. Hoe verder je in de tak komt, hoe meer punten het kost om de volgende beloning te halen. Dit geldt voor alle takken, uiteraard. Als je leerlingen in teams laat samenwerken, moeten ze steeds met elkaar overleggen welke strategie ze voeren. Als een team onderweg merkt dat de inhoud van de presentatie geen probleem is, dan hoeven ze niet of slechts één keer feedback vrij te spelen en kiezen ze voor een andere tak. Wil een team vooral zekerheid over de inhoud, dan kan dit, maar verdienen ze nauwelijks extra spreektijd en geen leuke tool om hun presentatie qua techniek onderscheidend te laten zijn.

Als je deze gedachtegang begrijpt, dan zijn de mogelijkheden eindeloos… Ik ga in elk geval een skill tree toepassen in gamification voor een nieuw mbo keuzedeel (een minor die studenten vanaf schooljaar 2016-2017 kunnen kiezen) over Lean & creatief. Eerst op papier om te testen en scherper te maken bij de doelgroep en wellicht daarna uiteindelijk in de vorm van een te ontwikkelen app.