Een eigen (fysiek) spelconcept bedenken voor in de klas. Het klinkt heel leuk, maar hoe pak je zoiets eigenlijk aan? En… is het niet erg tijdrovend?

Is er een match en is er sprake van uitdaging?
Laat ik eerst iets vertellen over de match tussen spelconcept en de leerdoelen. Want deze moet er zijn of, als je nog geen idee hebt van wat je wilt, duidelijk worden. Wat je jouw klas wilt laten leren, is dat te “vangen” in een spelconcept? Hebben we het dan meer over een korte, eenmalige werkvorm in de les, of over een spelconcept dat je meerdere lessen wilt gebruiken en dat als kapstok dient voor allerlei leeractiviteiten? Alleen in het laatste geval raad ik je aan om echt wat tijd te steken in het zoeken naar een geschikt spelconcept. Waarom? Bekijk het vanuit de leerling. Als je voor langere tijd een spel “moet” spelen, dan het liefste een spel dat heel erg leuk en uitdagend is. Frustratie of verveling, dat werkt niet.

Een geschikt spelconcept snijdt aan meerdere kanten. Het spelconcept zorgt als eerste voor een betekenisvolle context waarbinnen leeractiviteiten plaatsvinden. Omdat er iets gewonnen kan worden is er duidelijk (spel)doel aanwezig en het “winnen” kan door middel van competitie, maar misschien ook door samenwerking. Ten derde leveren leeractiviteiten iets extra’s op. Je leert er niet alleen van (check opdrachten goed op haalbaarheid), maar in een goed spelconcept worden leeractiviteiten ook beloond. Dat kan direct in het spelconcept, door punten te scoren, extra speelgeld te krijgen enz. enz. maar ook via een platform (digitale leeromgeving). Je beloont dan bijvoorbeeld met badges, levels, xp etc.

Hoe bedenk je een geschikt spelconcept?
Ik denk dat je in veel gevallen uitkomt bij het creëren  een eigen spelconcept op maat. Er zijn een paar voorbeelden te noemen van docenten die kant-en-klare video games in de klas gebruiken, maar dat zijn de “lucky few” ;). Bijvoorbeeld Tobias Staaby (docent literatuur/godsdienst) die op een Noorse middelbare school de game The Walking Dead gebruikt.

Waar je, ter oriëntatie, mee kunt beginnen zijn spelconcepten die jou aanspreken of die populair zijn onder jouw leerlingen. Stel jezelf twee vragen. Waarom is zo`n spel leuk om te spelen? (benoem de elementen zo nauwkeurig mogelijk) Kan ik dit spel aanpassen, zonder dat het spel te ontdoen van de funfactor? (wees eerlijk!) Als het antwoord op de tweede vraag nee is, gooi het spel dan niet meteen weg. De antwoorden op je eerste vraag (de elementen die het spel leuk maken) moet je namelijk onthouden voor als je besluit om een eigen spelconcept te ontwikkelen. Dan komen deze misschien van pas.

Niet tijdrovend en te ingewikkeld
Zo heb ik afgelopen week een nieuwe game uitgeprobeerd, Eight Minute Empire. Het spel heeft een fantasy-achtig speelbord, waardoor het bestaande spel lastig in een realistische context valt te plaatsen. Maar als fantasy geen probleem voor je hoeft te zijn, dan kun je het speelbord dus kant-en-klaar gebruiken! Het spel zelf was erg leuk om te spelen. Ik heb geleerd hoe je een strategiespel kunt creëren zonder gebruik van dobbelstenen (de bekende frustratie bij Risk), dat binnen twintig minuten te spelen is en geen lastige spelregels heeft. Een aantal gamemechanismen van Eight Minute Empire neem ik daarom in overweging bij het bedenken van een volgend, eigen spelconcept.

Update: Voor ontwerptips kun je de Gids raadplegen op Mission Start.

Inspiratie: vooral ook zelf aan het spelen gaan
Veel games uitproberen loont. Vaak zijn je eigen ideeën combinaties van dingen die al bestaan, maar net even op de voor jou juiste manier met elkaar zijn verbonden. Workshops die ik geef over het bedenken van spelconcepten zitten daarom tjokvol met spellen en video games om nieuwe ideeën te kunnen genereren. Tja, dan rest nog de tijdskwestie. Het bedenken en ontwikkelen van een spelconcept is een tijdsinvestering en om precies te zijn een diepte-investering. Je kunt ‘m pas op de langere termijn terugverdienen. Hoe dan? Door gegamificeerde projecten in volgende jaren opnieuw in te zetten, door ervaring op te doen met wat voor jouw doelgroep wel of niet werkt dat zich uit zal betalen in nog meer motiverende spelconcepten, meer “time on task” en “flow” bij leerlingen, een hogere tevredenheid… en misschien zelfs betere leerresultaten.

Wees niet bang om te experimenteren. Naast tijd investeren is het een kwestie van doorzettingsvermogen, geduld hebben en wijzer proberen te worden. Hoe kijk jij hier tegen aan en hoe komt bij jou een spelconcept tot stand?