Op het blog van het netwerk LRN21, dat ik beheer, besteden we zo nu en dan ook aandacht aan gamification. Tijdens een van de themabijeenkomsten heeft Jan-Henk Bouman van Fountainheads ooit in het verleden al eens een opzwepende presentatie gegeven over de toekomst van leren. Naast alle positieve euforie over techno-ontwikkelingen is er ook een keerzijde, die soms duidelijk zichtbaar wordt en voor onrust zorgt. In China gaan ze bijvoorbeeld met behulp van gamification burgers nog meer en op een hele sluwe manier conditioneren voor de staatsideologie.

Sesame Credit

(on)Aangenaam kennismaken… Dit is een nieuw online systeem waarmee punten uitgedeeld worden voor (in de ogen van de Chinese overheid) sociaal wenselijk gedrag van de individuele burger. Ben je fan van de communistische partij en deel je hun berichten? Hup, dan krijg je punten erbij. Doe je iets verkeerd of laat je je negatief uit over het regime, dan gaan er punten eraf. Extra akelig detail: het zijn je vrienden, familie en relaties die punten geven of punten aftrekken. Aan dit systeem heeft de grootste online shop ter wereld, Alibaba, meegewerkt! Met hun cookie en tracking technologie worden zelfs al je aankopen gevolgd en ‘beoordeeld’. Elke Chinese burger doet vanaf 2020 verplicht mee. Het systeem wordt verder geïntegreerd in alle belangrijke Chinese online communicatiemiddelen, zoals WeChat.

Lees hier alle details, inclusief ‘straffen’ die je ontvangt als je een lage rating hebt.

Black Mirror

In de Netflix serie Black Mirror wordt in de eerste aflevering van het derde seizoen een soortgelijk, bizar, maar dan fictief (Westers) toekomstbeeld geschetst. Mensen checken voortdurend een Facebook-achtige app, waarin het elkaar geven van punten centraal staat. Een gemiddelde van 5 staat symbool voor een perfect leven met een perfecte persoonlijkheid en perfecte sociale kring. Met een lage rating kom je sociaal geïsoleerd te staan en tel je in feite niet meer mee in het maatschappelijke verkeer. Je wordt bijvoorbeeld uitgesloten van de betere koopwoningen en mensen willen überhaupt niets met je te maken hebben.

Dit soort toepassingen van gamification zijn er dus ook… Helaas.