In een vorig blog kon je lezen over vijf tricks voor in een spelconcept om intrinsieke motivatie te verhogen. Nu presenteer ik vijf manieren om motivatie bij leerlingen te verhogen door prikkels van buitenaf te benutten.

1. Competitie
Laat leerlingen maar lekker tegen elkaar strijden, als ze dat willen. Dat haalt soms het allerbeste in ze naar boven. Wanneer je echter vindt dat ze juist beter met elkaar moeten leren samenwerken, laat ze dan in teams samenwerken en ‘team tegen team’ strijden. Zo kun je competitie en samenwerking in één spelconcept combineren.

2. Leaderboards
Leerlingen die er op kicken de beste te willen zijn, anderen te kunnen aftroeven etc. zijn meestal zeer geïnteresseerd in klassementen. De hoogste plekken in een klassement, daar wil je natuurlijk staan en op gezien worden! Daar kan een sterke prikkel van uit gaan om te presteren. Omwille van pedagogische tact zou ik alleen niet inzetten op slechts één leaderboard en ook nog eens voor de best presterende leerlingen. Creëer meerdere klassementen waarin zaken als ‘samenwerken’, ‘creativiteit’ en ‘inzet’ zichtbaar worden gemaakt. Elke leerling moet op een of ander leaderboard op een hogere plek te vinden zijn. Daarmee sluit je niemand buiten, negeer je talent niet.

3. Functionele beloning
Hoeveel punten, awards, badges of levels je ook uitdeelt, zonder functionele beloning zijn competitie en leaderboards na een tijdje niet meer zo interessant voor leerlingen. In onder andere video games, maar ook in fysieke bordspellen zijn ze gewend om met verdiende punten etc. iets te kunnen kopen wat hen voordeel oplevert in het vervolg van het spel. In een langer durend spelconcept kun je hier dus niet omheen. Creëer een shop met veel items (goederen, privileges, tools, artefacten) om je spelers ‘lekker te maken’.

4. Zeldzame en bijzondere items
Hoe kun je je als speler onderscheiden van anderen? Gelukkig niet alleen door veel punten te scoren en hoog in het klassement te staan. Het in het bezit zijn van een cool, zeldzaam of zeer bijzonder item in het spel levert extra status (lees: afgunst!) op bij de andere spelers. Ze zullen er alles aan doen om (op legale wijze) deze items af te pakken in het spel. Heb je een shop? Voeg er dan wat (zeer) schaarse, bijzondere items aan toe.

5. Balans en uitzicht op overwinning
Hoe geraffineerd je spelconcept ook in elkaar mag zitten, zodra leerlingen geen kans meer hebben om te kunnen winnen, zullen ze afhaken. Je speleconomie moet gebalanceerd zijn. Het mag niet zo zijn dat één leerling of één team het spel al heel snel kan beslissen. Dat is dodelijk voor je spelconcept, zeker als je het meerdere keren in de klas wilt laten spelen. Aan de andere kant moet je voorkomen dat er honderd uitzonderingen bestaan op de spelregels. Reken je speleconomie door en pas bedragen aan. Net zo lang totdat pas in de laatste spelronde of op het laatste moment duidelijk wordt wie de winnaar van het spel is.

In het boek Gamification in de klas kun je lezen welke risico’s er zijn bij te veel focus op extrinsieke motivatie in een spelconcept.